(Jolanta Kramarz)
Zanim przekażemy psa przewodnika , często ponownie kontaktujemy się z kandydatem i zadajemy kolejne pytania odnoszące się do jego stylu życia. Odpowiedzi pomagają nam w najlepszym doborze psów, ponieważ im dłużej trwa ich szkolenie, tym lepiej poznajemy predyspozycje psów do pracy w konkretnych warunkach.
Następnym elementem procedury jest omówienie z uczestnikiem harmonogramu indywidualnego kursu przekazywania psa przewodnika oraz zżywania się z nim. W Fundacji Vis Maior etap ten rozciąga się na około dwa miesiące. Większość zaplanowanych w tym czasie zajęć indywidualnych odbywa się w Warszawie, ponieważ architektura stolicy stwarza szerokie możliwości do wyćwiczenia poruszania się z psem. Trener przyjeżdża także do miejsca zamieszkania osoby niewidomej, gdzie prowadzi lekcje na jej stałych trasach, a także w domu.
Różni są ludzie i różne zwierzęta, jednak najczęściej pierwsze spotkanie osoby niewidomej z przyszłym przewodnikiem na długo pozostaje w pamięci. Etap kursu indywidualnego obejmuje zarówno naukę rozumienia zachowania i potrzeb psa, jak i wydawania mu komend, które dotyczą między innymi kierunku marszu. Dzięki temu człowiek dojdzie z psem tam, gdzie potrzebuje, do wskazanych przez siebie celów, takich jak schody, ławki, drzwi, windy itp. Bezpiecznie omija przeszkody, a z ruchu ciała psa dowiaduje się o nierównościach terenu. Przyszły użytkownik i opiekun poznaje mechanizm uczenia się psa, co pozwoli mu w przyszłości wyćwiczyć nowe psie „funkcjonalności”.
Na początku wspólnej drogi zawsze ważne jest dopasowanie się do siebie i nabranie wzajemnego zaufania. W tym czasie człowiek przekonuje się, że pies potrafi bezpiecznie go prowadzić, a pies, że znalazł dobrego opiekuna, który będzie go lubił i doceniał wysiłek wkładany w pracę. Klient uczy się umiejętnie wpływać na psie zachowanie i reagować na sygnały dawane przez psa. Polega to na zatrzymywaniu się, kiedy pies staje, podążaniu za nim i wydawaniu komend. Kandydat nabiera też nawyków związanych z opieką nad nim, wychodzeniem na spacery, karmieniem, pielęgnowaniem itp. Nie może też zapominać o konieczności zapewnienia mu niezbędnej opieki medycznej. Pierwsza wizyta u weterynarza pozwala określić kondycję fizyczną i potrzeby żywieniowe psa.
Po pierwszych lekcjach w Warszawie klient zabiera psa do swojego domu. Szkolenie w miejscu zamieszkania to nie tylko uczenie psa tras, lecz także oswojenie go z nowym domem i jego mieszkańcami, podpowiedzi trenera w kwestii spacerów, miejsca na legowisko i miski.
Kiedy osoba niewidoma ma poczucie, że zżyła się z psem i zaczyna go rozumieć, a my obserwujemy przejawy tej zażyłości i współpracy, wówczas podczas egzaminu sprawdzamy, jak człowiek i pies radzą sobie na znanej i nieznanej trasie.
W Fundacji Vis Maior przyszłe przewodniki, zanim zostaną ostatecznie przekazane, są także testowane przez osoby niewidome, które potrafią poruszać się z psami. Po zakończonym egzaminie kandydat otrzymuje od trenerów informację zwrotną dotyczącą oceny jego radzenia sobie na pokonywanej trasie. Klient z kolei mówi o odbiorze tej sytuacji, słucha informacji osoby niewidomej, która sprawdzała psa.
Jeśli wszystko przebiegło pomyślnie, jest to ten moment, kiedy przychodzi czas na gratulacje i przekazanie właścicielowi certyfikatu dla psa przewodnika. Klient podpisuje umowę z Fundacją o przyjęciu zwierzęcia. Umowa zastrzega jednoznacznie, iż powinno ono wykonywać pracę w godnych warunkach. Wraz z przekazywanym psem niewidomy opiekun otrzymuje jego książeczkę zdrowia, uprząż, smycz, obrożę i kaganiec (mający utrudniać psu zjadania odpadków podczas spaceru).
Fundacja Vis Maior powołała do życia organizację córkę – Fundację „Pies Przewodnik” (www.piesprzewodnik.org.pl). W organizacji tej kandydatów na właścicieli psów przewodników obowiązują identyczne procedury jak te stosowane w Fundacji Vis Maior.
Osoba, która otrzymała psa przewodnika z naszych organizacji, może liczyć na dalsze wsparcie szkoleniowe i doradcze.
Czasem zainteresowane osoby pytają nas, czy mogą zapłacić za wyszkolenie psa przewodnika. Oczywiście chętnie przyjmujemy darowizny na szkolenie psów, jednak każdy kandydat powinien uczestniczyć w całym naszym programie. Mamy wtedy poczucie, że dołożyliśmy wszelkich starań, by dobrze wyszkolić psa przewodnika i przygotować osobę niewidomą do bezpiecznego korzystania z jego pomocy. Cieszą nas wszystkie informacje potwierdzające, że nasze psy naprawdę pracują, pomagają w poruszaniu się i podnoszą jakość funkcjonowania osób niewidomych w społeczeństwie. Można by nawet zażartować, że pies przewodnik pełni rolę kierowcy rajdowego, a osoba niewidoma rolę jego pilota, który wie, gdzie chce dojechać. Życzymy im szerokiej drogi!